|
|
| |
|
| |
Bakımlı Kadınların Sitesi - Çocuk gelişiminde sorumluluk duygusu
|
|
|
Anne ve babaların en büyük korkusudur; çocuğunun kendi ayaklarının üstünde duramaması ve sorumluluk alamaması. Her anne-baba çocuğunu kendi ayakları üstünde duran bir birey olarak yetiştirmek ister ama sorumluluk kendiliğinden gelişen bir yeti ya da beceri değildir. Hayat ile ilgili diğer değerler gibi sorumluluk da çocuğun öncelikle anne-babasından daha sonra sosyal çevresinden öğrendiği, geliştirdiği bir beceridir. Çocuklarını sorumlu bir birey olarak yetiştirmek isteyen anne ve babalar, çocuğunuzun belli yaş evrelerinde sorumluluk duygusunun gelişimini Uzman Psikolog Seçil Akaygün Cüntay sizler için anlattı.
Kişisel gelişimin en önemli öğelerinden biri olan sorumluluk duygusunu çocuklarımıza erken yaşlardan itibaren vermek, onların yetişkin hayatlarında kendilerinden memnun bireyler olmalarına büyük katkı sağlar. Birey olmanın ve kendi ayakları üzerinde durmanın özünü oluşturan sorumluluk duygusunu; ebeveynlerin çocuklara ulaşılması gereken bir hedef olarak koyulmamalı, günlük hayatın içinde verilen bir eğitimin bir parçası olarak görülmelidir. Böylelikle davranışlarının olumlu/olumsuz sonuçlarını kendiliğinden yaşayan ve öğrenen çocuğun sorumluluk duygusu da yaşına uygun gelişimi içinde yol alabilir.
Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun, yapabileceği yaşına uygun sorumluluklar bulunabilir. Önemli olan çocuğun becerileri dahilinde sorumlulukları ondan beklemektir.
0–2 yaş:
Bu yaş çocukları;
- "Ben ve diğerleri" kavramını belirginleştirmek, böylelikle kişisel sınırları erkenden çizmeye başlamak,
- İhtiyaçlarını bebeğin kendine özel rutini içinde karşılamak,
- İhtiyaçlar ve davranışlar arasındaki bağlantıyı sağlıklı bir biçimde kurmak,
- Çocuğun bakış açısından "Beni koruyan annem var ve acıktığımda doyuruluyorum" hissini sağlamak ve bununla birlikte güvende olduğu hissini vermek,
- Fiziksel sınırları belirginleştirmek (özellikle beden hareketleri artıp çeşitlendiğinde),
- Yürüme ile başlayan hareketlilik dahilinde neye izin olup neye olmadığını uygun bir yaklaşımla aktarmak çocuğun bir sonraki döneme dair güven duygusunu destekler.
Böylelikle de aile ondan yapmasını istediği maddeler koyduğunda bunları güvenle yerine getirebilir. Sorumluluk duygusunun ilk adımı olan "Ben yeterliyim ve yapabilirim" duygusu ise yukarıda anlatılan ihtiyaç-güven-sınır üçlüsünün içinde pekişir.
2–4 yaş:
Bu yaş çocukları;
- 2,5 yaş döneminin zorlu maratonuna ek olarak, bu yaş dönemi çocukları kendileri dışında da birileri ve bir düzen olduğunu fark ederler. Dolayısı ile de dış dünya ile kurdukları ilişkiler zenginleşir ve değişik alanlarda ilk sorumluluk adımlarını atarlar.
- Bedenlerini aktif olarak kullanabilirler. Bu nedenle, çatal kaşık kullanımı, kendi meyvesini yeme, tabağını anneye verme, basit giyecekleri giymek gibi becerileri sergileyebilirler.
- Oyuncaklarını bir yetişkin yardımı ile ait olduğu yere koyabilirler.
- Yetişkinler tarafından verilen yönergeleri alabilecekleri için günlük düzen içinde rutini takip edebilirler.
Bu dönem çocuklarının yoğun yaşadığı "Ben kendim yapmak istiyorum" süreci, bazen anne-babaların çocuklarına sınır koymaksızın, onların kişilik gelişimlerine destek vermek adına iyi niyetle de olsa günlük hayatın istedikleri ile baş başa bırakmalarına neden olur. Ancak unutmamalıyız ki, sorumluluk duygusu çocuğun yaşı ve gelişimine uygun miktarlarda ve düzende sağlandığında gelişir. Aşırı esnek bırakılan sınırlar veya çok sıkı konan kurallarla sorumluluk duygusu vermek neredeyse imkansızdır. Böylesi bir düzen sadece karışıklığa neden olur ve çocuğun yetişkine olan bağımlılığını arttırır.
Bu dönem çocuklarının ileriki dönemlerine ait sorumluluk duygularını desteklemek için önemli olan, kendi hayatlarını ve düzenlerini etkileyecek aktiviteler yapmak, yaparken ne yapıldığını çocuğa anlatmak "Şimdi oyuncaklarımızı sepetimize koyuyoruz", onlara zor ve aşılmaz görevler vermek değil, kendi yaş gelişimleri içinde yapabilecekleri minik hedefler koymaktır.
|
| |
|
|
|
|
|
